Griepvaccin lijkt te beschermen tegen beroerte

Een recente studie vindt een lager risico van beroerte bij personen die gevaccineerd zijn tegen griep. Het beschermende effect zou op meer gebaseerd zijn dan alleen op het vermijden van een griepepisode.

Er bestaat een goed gedocumenteerd verband tussen griep en het ontwikkelen van een beroerte. In het verlengde daarvan rijst een voor de hand liggende vraag: gaat griepvaccinatie gepaard met een lager risico van beroerte in vergelijking met personen die niet tegen griep gevaccineerd zijn?

In een studie die in september verscheen in Neurology bleek dat inderdaad zo te zijn (1). Rodriguez-Martin et al. analyseerden de gegevens van iets meer dan 14.000 patiënten die tussen 2001 en 2015 voor het eerst een ischemische beroerte kregen. Iedere casus werd vergeleken met de gegevens van vijf controlepersonen van dezelfde leeftijd en sekse die geen beroerte hadden gehad.

De odds ratio van gevaccineerde personen ten opzichte van niet-gevaccineerde personen bedroeg 0,79 (95% CI: 0,69-0,92) in een tijdspanne tussen 15 en 30 dagen na de griepprik. Meer dan 150 dagen na de vaccinatie vond men nog altijd een OR= 0.92 (95% CI: 0,87-0,98).

Vertekening

Het beschermende effect trad op zowel voor cardio-embolische ischemische beroerte als voor niet-cardio-embolische ischemische beroerte. Het was aantoonbaar bij mannen en vrouwen, personen jonger en ouder dan 65 jaar en in aanwezigheid van een laag of een hoog cardiovasculair risico. Opmerkelijk was ook dat het buiten het griepseizoen kon worden aangetoond.

Het ging om een observationele studie, wat betekent dat de resultaten met enige voorzichtigheid moeten worden gehanteerd. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat personen zich laten vaccineren tegen griep omdat ze globaal veel aandacht hebben voor hun gezondheid en daardoor meteen een lager risico op beroerte hebben. De auteurs wijzen er echter op dat ze ook het verband tussen vaccinatie tegen pneumokokken en beroerte onderzochten, en hier geen beschermend effect konden aantonen. Daaruit concluderen ze dat het gunstige effect van het griepvaccin niet berust op een vertekende correlatie, want beide vaccins - dat tegen griep en dat tegen pneumokokken - zijn aan dezelfde vertekenende factoren onderhevig.

Het griepvaccin zou anti-inflammatoire mediatoren doen ontstaan en een stabiliserend effect uitoefenen op atheroomplaques

Mediatoren

Opmerkelijk is ook dat het beschermende effect kon worden aangetoond buiten het griepseizoen. Dat wordt bevestigd in een gelijkaardige studie, die in mei van dit jaar op een congres werd gepresenteerd (2). In die case-control- studie (meer dan 13.000 patiënten met beroerte) halveerde het griepvaccin het risico van ischemische of hemorragische beroerte, tijdens en buiten het griepseizoen. Eén en ander suggereert dat het vaccin niet alleen tegen beroerte beschermt via de preventie van griep.

Terwijl griep het risico van beroerte opdrijft via vrijlating van inflammatoire stoffen en zodoende het risico van plaqueruptuur verhoogt, veronderstelt men dat het griepvaccin andersom anti-inflammatoire mediatoren doet ontstaan en een stabiliserend effect op atheroomplaques uitoefent.